بیردەكەینەوە تا ڕۆشنبیربین؟
هیوا ئه‌حمه‌د
ڕۆشنبیر چەمكێكی مەعریفیی هزرییە پەیوەستە بە بیركردنەوەی مرۆڤەوە، بیكردنەوەش بەرئەنجامی بنیاتنانی زانیارییە كۆكراوەكانی زیهنی مرۆڤە،
خواست بۆ دابینكردنی پێداویستییەكانی مانەوەی لە ژیاندا و هەوڵدانی بۆ بەدەستهێنانی زیاتر پێویستی بە زانیارییە، لە ئەنجامدا مرۆڤ بە زانیارییە كۆكراوەكانی ڕەوتی بیركردنەوەی دادەڕێژێت، بەزانیارییە بەدەستهاتووەكان بیر دیزاین دەكرێت و ڕێڕەوەكەی دیاری دەكرێت، مرۆڤ ئەگەر بیری خۆی دانەڕێژێت تەنها بە كۆكردنەوەی زانیارییەكان نابێت بە خاوەنی بیرێكی خۆكارانە، بەڵكو دەبێت بە هەڵگری بیری كەسانی تر، وەك هەڵگرانی ئایدۆلۆژیا و ئایدیا و ئاراستەكان. ئەو جۆرە مرۆڤە كارلێكراوانە، كە موتوربەكراون بە بیری كەسانی تر، هەڵگری تایبەتمەندیی تێگەیشتنی نەگۆڕی ڕەهان، نا كەدوارانە(واقیع) بڕوای تەواویان وایە هەمووكات ڕاستبن، یان ئەو مرۆڤانە تووشی پەتای تەمبەڵی بوون، هیچ وزیەكیان نییە بۆ بەدەستهێنانی زانیارییەكان و، مشەخۆرانە بە بێ ماندووبوون بە هزری كەسانی تر بیردەكەنەوە، ئەم جۆرەیان باوترینە، بەتایبەت لەلای ئێمەی كورد، لەم بارەدا تاك فكرەكەی ڕەسەن نییە و ئاراستەكاراوە، لە باشترین باردا هەڵگری گوتارێكی پۆپۆلیزمی و ڕازیكرنی زۆرینەیە، تەنها لە پێناو قسەكردندا قسەدەكات، نەك هەڵێنجراوی بیر بێت، ئەمە ناچێتەخانەی بیری خودییەوە، چونكە لە بنەڕەتدا هزری كەسەكە وابەستەی بیری مرۆڤێكی ترە، زۆرجار ڕەوتی بیركردنەوەكە دژی خۆیەتی و توانای درككردنی نییە، كە ئەوە بۆ ویستی كەسانێك داڕێژراوە، كه خاوه‌نی هزرەكەیە، چونكە ئێمە لە بنەڕەتدا خاوەنی بیری خۆماڵی نین، كە داڕێژەری بین و بە ویستی خۆمان ئاراستەی بكەین، ناچارین بە گەڕەلاوژەی بیرەكانی ترەوە هزرمان بئاخنین، ئێمە ئەگەر توانای تێگەیشتنی ڕووداوەكانیشمان هەبێت تونامان نییە بەرهەمهێنانی تێدا بكەین.
لای ئێمەی كورد جەوهەری ڕۆشنبیر ئەوەیە دەبێت دژە باو بێت و دیالێكتی نەفی ئەوی تر ببێت، بەرزترین ئاستی ڕۆشنبیری ئەوەیە مرۆڤێكی یاخی بێت و دژە دەسڵات و هتدد…، كە ئەم جۆرە فۆڕمە هیچ پەیوەندی بە ڕۆشنبیرەوە نییە، تەنها دەركەوتەی تێگەشتنێكی باوە و پێویستی بە فكر نییە و هەموو مرۆڤێك دەتوانێت هەڵگری ئەو خەسڵەتەبێت. لە بنەڕەتدا كاری ڕۆشنبیر ئەوە نییە، كە دژی سێكته‌ر و كاركه‌ته‌ر و خودی كاره‌كته‌ریش بێت، ده‌شێت ته‌نها ڕاستكردنەوەی هەبێت بۆ كاری كاره‌كتەر.
بەشێك لەوەی كە بە ناوی ڕۆشنبیرییەوە هەیە، كایە یەكە چەلەحانێیەكی ڕەجاڵانە بەرهەم دەهێنێت و لەسەر هەموو ڕوداوێك خۆی نمایش دەكات و قسەی هەیە، كاتێیش گفتوگۆیەك دێتەپێش سوورە لە بەزاندنی ئەوی تر، كە هیچ كاتێك كفتوگۆكەران ناتوانن ڕای یەك بگۆڕن، ڕۆشنبیری بووە بە جۆرێك لە باوەڕ و دۆڕانی تێدا نییە. ڕۆشنبیر نابێت هه‌ڵگری ئاڕاسته‌كان بێت، چونكە له بنه‌ڕه‌تدا ڕۆشنبیری پرۆژه‌یه و كاری به‌ڕووداوی ڕۆژه‌وه نییه.
كە ڕووداوێك دەقەومێت ژمارەیەكی زۆر وتاری لەسەر دەنوسرێت و شرۆڤی دەكرێت بەناوی ڕۆشنبیرەوە، ئەویش تەنها ڕاڤه‌ی ڕووداوەكەیە و كراوە بە چیرۆكی دڵخوازی نوسەر و هیچ بیرێكی تێدا بەدی ناكرێت، لە چیرۆكێكی ڕوتبیرانە زیاتر نییه.
هەندێك جار وتارێكی بێ پێز هێزەكەی لە پێگەی كەسی نوسەر وەردەگرێت، خوێنەر دەیەوێت لە چاوی ئەو پێگەیەوە ڕووداوەكە ببینیت، بەتایبەت ئەگەر كەسەكان نزیكی ناوەندی بڕیار و دەسڵات بن، یاخود هەندێك ناوی گەورەكراو بە ناوی نوسەری سەربەخۆوە. رۆشنبیری پیشه نییه، تاپۆبێت له‌سه‌ركه‌سانێك، به‌ڵكو گه‌ڕانه به‌دوای ونبووه‌كاندا، له‌بنه‌ڕه‌تدا كاری ڕۆشنبیر ڕونكردنه‌وه‌ی دۆخ نییه، به‌ڵكو گۆڕینی دۆخه
ئەوه‌ی هەیە بە ناوی ڕۆشنبیرییەوە كایەیەكە سۆزدارانە پەرچەقسەی ڕووداوەكانی تێدا گەڵاڵە دەبێت و ناچێتە خانەی بیری مەنتیقەوە.