شاباز سیوەیلی، دادگای فیدڕاڵی جگە لە دژایەتیكردنی خەڵكی كوردستان، هیچی دیكەی نەكردووە

لەبارەی بڕیارە نادەستوورییەکانی دادگای فیدراڵیی عێراق دژ بە گەلی کوردستان و پەراوێزخستنی پێکهاتەکانی کوردستان لە پڕۆسەی سیاسیی عێراقدا، شاباز سیوەیلی، یاساناس دەڵێت :”  لە بنەمادا ئەرکی دادگای فیدراڵی چاودێریکردنی دەستووریبوونی یاساکان و ڕاڤەکردنی دەقە دەستوورییەکانە

شاباز سیوەیلی دەڵێت :” ئەم دادگایە بە هیچ شێوەیەک پابەند نییە بە پەڕاوی داوا (العریضە الدعوی)، لە زۆربەی بڕیارەکانیدا پێشێلی کۆمەڵێک بابەت دەکات، کە هیچ پەیوەندییەکی بە ناوەڕۆکی داوای بەرزکراوە نییە، ئەمەش پێچەوانەی یاسای (مرافەعات)ی مەدەنییە، هەروەکوو لە بڕیاری تایبەت بە یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستاندا، دەستی بردووە بۆ هەڵوەشانەوەی ماددەی (٥٦ ،٥٨)ی یاساکە، کە تایبەتە بە دەسەڵاتی پەرلەمانی کوردستان لە پرسە چارەنووسسازەکاندا و بە هیچ شێوەیەکیش تانە لەو بڕگانە نەدرابوو.

وتیشی :”  ئەم دادگایە پەیڕەوێکی ناوخۆی بۆ خۆی داناوە، کە کارەساتی لێدەکەوێتەوە، چونکە دوو مافی بە خۆی داوە لە پەیڕەوەکەدا، ئەوانیش مافی ڕووبەڕووبوونەوە (التصدی) و مافی پاشگەزبوونەوە (العدول)، کە هەردووکیان سەرپێچیی دەستوورن و ڕوونە ئەم مافە لەو کاتانەدا بەکار دەهێنرێن، کە ئامانجێکی سیاسیی دیاریکراو هەبێت، وەکوو ئەوەی لە بڕیارەکانی دژی هەرێمی کوردستان و پێکهاتەکاندا دەبینرێت.

شاباز سیوەی دەشڵێت:” بەدڵنیاییەوە بڕیارەکانی دادگای فیدراڵی ئەجێندای سیاسی لەپشتە، چ لە ناوخۆ و چ سیاسەتی دەوڵەتی ئیقلیمی. بۆ نموونە: لابردنی کورسیی پێکهاتەکان و پەروازێزخستنیان لە پرۆسەی سیاسی و لێسەندنەوەی مافی پێکهاتەکان، دژی ماددەی (٤٩)ی دەستوورە و لە هەمان کاتدا، جیاوازیکردنە لە مافی پێکهاتەکان لە نێوان هەرێمی کوردستان و ناوەنددا، چونکە لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق و ئەنجوومەنی پارێزگاکانی عێراقدا، ئەو مافە دراوە بە پێکهاتەکان. ئامانجەکانی ئەو بڕیارە سیاسییە و مەبەست لێی لێدانە لە یەکێک لە گەورەترین شانازییەکانی هەرێمی کوردستان، کە ناسراوە بە ڕێزگرتن لە فرەنەتەوەیی و ئایینی و پێکەوەژیانی ئاشتییانە. دەتوانم ئەوە بڵێم؛ ئەم دادگایە هیچی کەمتر نییە لەو دادگایەی، کە لە سەردەمی ڕژێمی بەعسدا هەبوو بە ناوی (دادگای سەورە) و ئێستا بۆ حیساباتی سیاسی بەکار دەهێنرێت و هەوڵی بچووککردنەوەی قەوارەی هەرێمی کوردستان دەدات، تەنانەت هیچ بڕیارێکی ئەوتۆشی نەداوە، کە جێی سەرنجی شەقامی عێراقی بێت، جگە لەو بڕیارانەی کە دژی خەڵکی هەرێمی کوردستان و قەوارە دەستوورییەکەی داون.

شاباز سیوەیلی باسی دەسلەكاركێشانەوەی دادوەرێك لە دادگاكە دەكات و دەڵێت :”  دەست لەکار کێشانەوەی یەکێک لە دادوەرە کوردەکان هەنگاوێکی زۆر باشە. ئەگەرچی هەندێک لایەن پێیان وایە، کە هیچ کاریگەرییەکی نابێت لەسەر بڕیارەکانی دادگاکە، چونکە دادوەری یەدەگ جێی دەگرێتەوە. ئەگەر لە ڕووی ئیستحقاقی نەتەوەیی و شەرعیەتی پێکهاتەکانی عێراقەوە تەماشای بکەین، دەبینین ئەندامانی دادگاکە لە (٥ دادوەری عەرەبی شیعە و ٢ دادوەری کورد و ٢ دادوەری عەرەبی سوننە) پێکهاتووە و بە کشانەوەی یەکێک لە دادوەرە کوردەکان شەرعییەتی دادگاکە دەکەوێتە ژێر پرسیارەوە. بەڵام ئەوەی پێویستە و مایەی سەرەنجە، “دەست لەکار نەکێشانەوەی دادوەرە کوردەکەی دیکەیە” ئەگەر ئەو دادوەرە کوردەی دیكەیش هەمان هەڵوێستی هەبێت و هەمان هەنگاو بنێت، ئەوا کاریگەریی گەورە دروست دەبێت لەسەر ئاراستەی بڕیارەکانی دادگاکە لەداهاتوودا.