عێراق پرۆژە یاسای بوجەی پەسەند کرد کە بڕی 153 ملیار دۆلار بوو
ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق بودجەی ساڵی 2023ی بە بڕی 198.9 ترلیۆن دینار (153 ملیار دۆلار) پەسەند کرد، کە خەرجییە پێوانەییەکانی لەخۆدەگرێت بۆ پڕۆژەیاسای کرێی حکوومەت و پڕۆژەکانی گەشەپێدان بە ئامانجی باشترکردنی خزمەتگوزارییەکان و ئاوەدانکردنەوەی ژێرخانی کە بەهۆی پشتگوێخستن و شەڕەوە وێران بوون.
بەگوێرەی پەرلەمانتاران و بەڵگەنامەیەکی بودجە، کورتهێنانی بودجە بە 64.36 ترلیۆن دیناری عێراقی خەمڵێندراوە، کە ئەمەش ئاستێکی بەرزی پێوانەییە و زیاتر لە دوو هێندە زیاترە لە دوایین کورتهێنانی بودجە کە لە ساڵی 2021 تۆمارکراوە.
بودجەی ساڵی 2023 لەسەر ئەو بنەمایە دیاریکراوە کە هەر یەک دۆلارێکە یەکسانە بە 1300 دیناری عێراقی).
یاسادانەران ڕایانگەیاند، بودجە لەسەر بنەمای نرخی بەرمیلێک نەوت بە 70 دۆلار بووە و پێشبینی دەکرێت ڕۆژانە 3 ملیۆن و 500 هەزار بەرمیل نەوت هەناردە بکرێت، لەنێویاندا 400 هەزار بەرمیل لە ڕۆژێکدا لە هەرێمی کوردستانەوە هەناردە دەکرێت.
لە بودجەدا نرخی داهاتی نەوت بە دۆلاری ئەمریکی بە 1300 دینار بۆ دۆلار دیاری کراوە. ئەمەش تا ساڵی ٢٠٢٥ کاری پێدەکرێت، بەڵام دەستکاری دەکرێت، هەروەها نرخی نەوتی بەکارهێنراوی عێراق لەخۆدەگرێت لەبەر ڕۆشنایی پشتبەستنی نزیکەی تەواوەتی بە داهاتی نەوت.
بودجەکە زیاتر لە نیو ملیۆن هەلی کاری نوێی کەرتی گشتی زیاد دەکات، ئەمەش پێچەوانەی ڕاسپاردەکانی زۆرێک لە چاودێرانە کە دەڵێن عێراق پێویستە سیاسەتی دارایی توندتر بکاتەوە.
محەممەد نوری، ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی بەر لە دانیشتنی پەرلەمان بە ئاژانسی ڕۆیتەرزی ڕاگەیاند، زیاتر لە ملیۆنێک کرێکاری نوێ زیادکراون کە بەڵێندەر و کارمەندی ڕۆژانە و کارمەندی فول تایمیشیان تێدایە.
ئەحمەد تەباقجەلی، لە سەنتەری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە قوتابخانەی ئابووری لەندەن، ژمارەی بەکرێگیراوانی نوێ بە نزیکەی ٦٠٠ هەزار کەس خەمڵاندووە، کە بە وتەی خۆی کۆی تێچووی مووچەی گشتی و خانەنشینی بۆ زیاتر لە ٥٨ ملیار دۆلار (٧٦ ترلیۆن دینار) بەرز دەکاتەوە ).
گوتیشی: “هەرچەندە ئەم جۆرە خەرجییە زیاتر ئەنجام بدەیت، لاوازی زیاترت دەبێت”، گوتیشی: “دەبێت نرخی نەوت زیاتر و زیاتر بەرزبێتەوە تەنها بۆ ئەوەی بەردەوام بێت لە خەرجکردن…و ئەوەش دەبێتە هۆی قەرزکردنی زیاتر و زیاتر”.
سندوقی دراوی نێودەوڵەتی لە یاداشتێکدا کە لە 31ی ئایاردا بڵاویکردۆتەوە، ئاماژەی بەوەکردووە، زیادکردنی پڕۆژە یاسای کرێی کەرتی گشتی دەبێتە هۆی زیادبوونی کورتهێنان و فشاری دارایی، مەگەر بەرزبوونەوەی بەرچاوی نرخی نەوت ڕووبدات.
سندوقەکە ڕایگەیاندووە، عێراق داوای نرخی نەوتی کردووە بە بڕی ٩٦ دۆلار بۆ هەر بەرمیلێک، لە کاتێکدا تێکڕای نرخی هەر بەرمیلێک لە مانگی ئایاردا ٧١ دۆلار و ٣ سەنت بووە.
سندوقی دراوی نێودەوڵەتی دەڵێت “سیاسەتێکی دارایی توندتر پێویستە بۆ بەرزکردنەوەی نەرمی و کەمکردنەوەی پشتبەستنی حکومەت بە داهاتی نەوت لە هەمان کاتدا پاراستنی پێداویستییە گرنگەکانی خەرجییە کۆمەڵایەتییەکان”.
بەپێی ڕێککەوتنێک کە لە مانگی نیسانی ڕابردوودا لەنێوان بەغدا و هەولێر ئەنجامدرا، کۆمپانیای دەوڵەتی بەبازاڕکردنی نەوتی عێراق (سۆمۆ) دەسەڵاتی بەبازاڕکردن و هەناردەکردنی نەوتی خاوی بەرهەمهێنراوی ئەو کێڵگانەی لەژێر کۆنتڕۆڵی هەرێمی کوردستاندا دەبێت.
تا ئێستا هەناردەی نەوت دەستی پێنەکردووەتەوە، هەرچەندە بەغدا لە 11ی ئایاردا داوای لە ئەنقەرە کرد ئەو کارە بکات.